Obchody 120 rocznicy powrotu unitów do Kościoła Katolickiego
Wszyscy mieszkańcy Rosji i zaboru rosyjskiego, których przymusowo zaliczano do Cerkwi prawosławnej mogli powrócić do wspólnot religijnych, z którymi się utożsamiali. Wśród nich byli również unici, czyli chrześcijanie obrządku wschodniego, którzy w myśl postanowień Unii Brzeskiej przyjęli dogmatykę katolicką i zwierzchnictwo papieża, zachowując jednocześnie swój obrządek, ustrój kościelny, duchowość i specyfikę kościelno-prawną.
Przez 40 lat unici byli siłą wcielani do Kościoła prawosławnego, co powodowało ogromne cierpienia – zarówno fizyczne, jak i duchowe. Swoje potrzeby religijne i duchowe zaspokajali, uczestnicząc w tajnych spotkaniach religijnych, które odbywały się w różnych miejscach. Często na miejscu gdzie mieszkali, co wiązało się z wielkim niebezpieczeństwem, lub poprzez wyjazdy poza obszar zaboru rosyjskiego. Jednym z bardziej znanych miejsc takich zebrań religijnych w naszym regionie był las pomiędzy Litewnikami a Horoszkami Dużymi. Do dziś w tym lesie znajduje się „świadek” tych spotkań – duży kamień, który służył jako chrzcielnica.
Nasze tereny zamieszkiwało bardzo dużo unitów. Wielu z nas ma unitów wśród swoich przodków. Każdy, kto nosi nazwisko z końcówką “-uk“ lub ma taką końcówkę w rodzinie (np. przez wżenienie), pochodzi prawdopodobnie z rodziny unickiej.
Miejsce, w którym się zgromadziliśmy to świadek potajemnych spotkań modlitewnych naszych praojców, którzy właśnie w tym lesie, przy tym kamieniu chrzcili pod osłoną nocy swoje dzieci w czasie rosyjskich prześladowań. Wielu z nich w tym czasie oddało życie za wiarę, a duża część została wywieziona na Syberię. Nasi potomkowie którzy cierpieli za wiarę: byli bici, pozbawiani dobytku, więzieni, wywożeni w odległe krańce świata. Doświadczali też cierpień duchowych – nie mogli uczestniczyć we Mszy Świętej, przyjmować sakramentów, korzystać z katechezy, byli też grzebani bez udziału księdza.
By dziękować dobremu Bogu za łaskę wiary i dar Chrystusowego Kościoła zebraliśmy się na wspólnej modlitwie. Chcieliśmy również uczcić pamięć naszych przodków, dziękować za ich świadectwo wiary i to co nam pozostawili, oraz prosić o umocnienie naszej wiary i jedność dla Kościoła. Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy odpowiedzieli na zaproszenie i tak licznie przybyli na Mszę Świętą i spotkanie.
Z serca dziękujemy wszystkim zaangażowanym w przygotowania i obecnym na wczorajszych uroczystościach: – Ks. Proboszczowi Andrzejowi Jakubowiczowi i Ks. Wikariuszowi Łukaszowi Redoszowi – Ks. Piotrowi Witkiewiczowi, Proboszczowi Parafii w Kostomłotach nad Bugiem, jedynej na świecie parafii Unickiej, obrządku bizantyńsko-słowiańskiego, który skierował do nas słowo przed Mszą, a także wygłosił kazanie podczas Mszy – ks. Pawłowi Błaszczykowi, Proboszczowi Parafii w Chłopkowie – ks. Mariuszowi Krollowi, Proboszczowi Parafii w Gnojnie – Panu dr hab. Sergiuszowi Leończykowi, prof. Uniwersytetu w Siedlcach, Redaktorowi naczelnemu Pisma Kongresu Polaków w Rosji – Strażakom z OSP Sarnaki i OSP Hołowczyce – Zespołowi Ludowemu z GOK Sarnaki oraz Paniom z Litewnik za śpiew podczas Mszy i całej uroczystości – Panom Andrzejowi i Tadeuszowi Wasiluk, za przekazanie drzewa na krzyż, oraz Panu Zbigniewowi Kordaczukowi i Szczepanowi Kasperukowi za wykonanie krzyża – Panom Adamowi i Kamilowi Wawryniuk, za przygotowanie drogi dojazdowej – Panu Henrykowi Mułenko, za nagłośnienie i grę podczas Mszy – Panom Rafałowi Zubkowiczowi i Waldemarowi Bobińskiemu, którzy grali na trąbkach – Bractwu Mężczyzn Św. Józefa – Panu Dariuszowi Kazunowi, i wszystkim, którzy podzielili się swoimi świadectwami. Bardzo dziękujemy wszystkim, którzy przygotowali poczęstunek i z otwartymi sercami dzielili się ze sobą nawzajem, pokazując piękno wspólnoty, co było wspaniałym świadectwem! Wszystkim za wszystko składamy serdeczne Bóg zapłać i zapraszamy na centralne uroczystości, związane z przyłączeniem się unitów z terenu naszej parafii do Kościoła Katolickiego, które odbędą się 25 maja w Sarnakach!
Na podstawie opisów z ówczesnych gazet z 1905 roku, 25 maja 2025 r. planujemy odtworzyć scenariusz powrotu unitów do Kościoła Katolickiego. Uroczystość rozpocznie
się w Sarnakach – z okolicznych wiosek, które licznie zamieszkiwali unici, wyruszą procesje, które zostaną uroczyście powitane przez duchowieństwo i orkiestrę dętą. Po wprowadzeniu do kościoła odbędzie się uroczysta Msza Święta. W programie przewidziany jest również koncert orkiestry, prelekcje oraz wspólny poczęstunek.
Tekst i zdjęcia: Gabriela Dudziuk
